Məktəbi "sevmirəm"
"Mən düşünənlər deyil, işçilər [qullar] xalqı istəyirəm." - Henri Ford, Amerika sənayeçisi, məktəblərin dizayneri.
Məktəb, Litsey, Kollec, Universitet və s. Mən ənənəvi təhsili bəyənməyə çalışıram, amma xəyallarım mənə daha yaxşı bir şey üçün nəzərdə tutulduğumu öyrətdi. Uşaqlıqdan bəri döyüş filmlərini çox sevirəm və hal-hazırda yeganə izlədiyim serial “Kuruluş Osman”-dır. Bu səbəblə, həmişə xəyalımda nəhəng bir qəsri monqollardan, əjdahalardan və digər düşmən legionlarından müdafiə edirəm. Savaş saatlarla davam edir. Bir əlimdə nəhəng qılınc, o biri əlimdə isə döyüş baltası yelləyirəm, sonra oxlar atıram və s. Oyanıram.
Böyüdükdən sonra artıq “Marvel”-ə, “Harry Potter”-ə baxmağa və çoxlu fantastik romanlar oxumağa başladım. Qəhrəmanların yaşadıqları marağımı çəkdi. Həmişə öz-özümə soruşurdum ki, mən niyə bu dünyada qəhrəman ola bilmirəm? Təəssüf ki, məktəb qəhrəman olmağa yol vermir.
Sənaye təhsilinin məqsədi nədir? Növün gənclərini biliklə doldurmaq və onların zəkasını artırmaq üçün? Heç bir şey həqiqətdən uzaq ola bilməz. Məqsəd sadəcə olaraq mümkün qədər çox fərdləri eyni təhlükəsiz səviyyəyə endirmək, standartlaşmış vətəndaş yetişdirmək və öyrətmək, fikir ayrılığını və orijinallığı aradan qaldırmaqdır. Birləşmiş Ştatlarda məqsəd budur və hər yerdə də məqsəd budur. - H. L. Menken
Liseydəki gündəlik işiniz sizi çarəsiz qoyur. (ikinci növbəni heç təsəvvür etmək belə istəmirəm.)
- Saat 8-də məktəbə get.
- Dörd ədəd 'beş dəqiqəlik' fasilə və iki ədəd 'on dəqiqəlik tənəffüs'də nahar edin.
- Saat 2-də məktəbdən çıx.
- Saat 4-də və ya 6-da hansısa məşğulliyyətə (hazırlığa) get.
- Evə gəl. (hələ yolda-tıxacda itirdiyimiz vaxtı nəzərə almırıq)
- Axşam yeməyi ye.
- Ailənlə yarım saat söhbət et.
- Bir neçə saat ev tapşırığı üzərində işləyin.
- Bacarırsansa, saat 11-də yatmağa get. (müəllimələrin insafından asılıdır)
Bunun hansı hissəsi elə səslənir ki, istədiyiniz kimi ola bilərsiniz? Heç biri.
“Neytral təhsil yoxdur. Təhsil ya əhliləşdirmə üçündür, ya da azadlıq.” - Joao Koutinyo
Məktəb özünüzü ifadə etmək azadlığınızı oğurlayır, xəyallarınızı əzərək sizi ehtiraslarınıza tam qərq etmək üçün gözləməyə məcbur edir.
-Tanınmış riyaziyyatçı olmaq istəyirsiniz?
Bağışlayın, məktəbinizdə riyaziyyat öyrənmək üçün sizə hər gün yalnız bir saat vaxt veriləcək.
-Dünyanı dəyişən robot yaratmaq istəyirsiniz?
Bağışlayın, robototexnika dərsiniz həftədə sadəcə bir dəfədir. (hətta bizim liseydə heç o dərs yoxdur)
-Şahmat üzrə dünya birincisi olmaq istəyirsiniz?
Bağışlayın, məktəbinizdə şahmat dərnəyi belə mövcud deyil.
Zira, dərslər cansıxıcıdır. Səbəb olaraq, şagirdlər iki geniş kateqoriyaya bölünür:
- Material onlar üçün çox asan olduğuna görə darıxırlar. Onlar tapşırıqları yerinə yetirir, sinif yoldaşlarının onlar qədər sürətli olmadığından və müəllimlərinin həmişə onlara daha çox meydan oxuya bilməyəcəyindən əsəbiləşirlər.
- Material onlar üçün çox çətin olduğundan darıxırlar. Təslim olana qədər mübarizə aparırlar. Bəziləri üçün bu "təslim" dərsin başlamasından bir neçə saniyə sonra baş verir. Onlar səy göstərməkdənsə, uğursuz qiyməti götürüb cansıxıcı vəziyyətdə oturmağa qərar verirlər. Nöqtəni görmürlər. Bu şagirdlərin davranışlarının əksəriyyəti valideynlərinin məktəb işlərinə münasibətinin tənəzzülüdür. Onlar "mən bunu nə vaxt istifadə edəcəyəm?" deyən şagird növlərindəndir. Onlar başa düşmürlər ki, bu təkcə dərslərin məzmunu ilə bağlı deyil, həm də bir prosesdir.
Məktəb uşaqları məhv etmək üçün qurulmuşdur. Məktəb insan ruhunu boğur. Onun məhsulları ikisindən biridir: qəlbi sınmış böyüklər (məktəbdə travmalar yaşayanlar) və ya ağılsız-şüursuz robotlar (kölələr). - Anonymous
Mən məktəbin özünü deyil, məktəbin öyrətdiyi üsulu sevmirəm. Həmçinin təhsili indi biznesə çeviriblər. Bir yeniyetmə kimi məktəbə getmək pis təəssürat bağışlayır, beynimiz artıq uşaqlar kimi deyil.
Məktəb bir çox əlaqəsi olmayan sahələrə diqqətinizi cəmləməyərək, obsesif olmağınızı tələb edir. Həyatımızda başqa şeylərlə məşğul olanda özümüzə etinasızlıq etmək asandır. Mən əslində oxumağı sevirəm, amma məktəbdə oxumağı sevmirəm. Mənim problemim budur: mənasız və faydasız tezisləri öyrənmirəm və məktəbin əksər hissəsi bundan ibarətdir. Məktəb böyüklük üçün maneədir. Təəccüblü deyil ki, uşaqlar öz siniflərində zombi kimi görünürlər. Gənc fərdləri dağıdıcı məktəb sistemindən uzaqlaşdırmağa kömək etməyi artıq şəxsi missiyalarımdan birinə çevirmişəm. ('Vilhelm Snelman'ın davamçılarıyıq!)
“Sürətlə hərəkət edən, informasiyaya əsaslanan cəmiyyətimizin faktları əzbərləməkdənsə, onları tapmağı bilən və dəyişikliklərin öhdəsindən yaradıcı yollarla çıxmağı bilən insanlara çox ehtiyac var. Sən bunları məktəbdə öyrənmirsən”. - Wendy Priesnitz
